
معرفی درخت چنار
درخت چنار یکی دیگر از درختان تزئینی بوده که زیستگاه اصلی آن آمریکا است .
نام علمی این درخت platanus می باشد .
این درخت از سیره چناریان و از راسته چنار سانان می باشد .
جز درختان مقاوم محسوب شده که هر چقدر عمر آن بالاتر می رود تنه آن نیز ضخیم تر می شود . این درختان در شرایط مساعد می توانند حتی تا ارتفاع ۳۰ الی ۵۰ متر نیز رشد کنند . این درخت انواع مختلفی دارد و به علت شاخ و برگ های فراوان بهترین و مهمترین درخت از دسته بندی درختان سایه دار به شمار می روند به همین جهت در بسیاری از پارک ها و فضای سبزها این درخت کاشته و مشاهده می شود . درختان چنار دارای ریشه های گسترده ای در خاک هستند که به محض کاشته شدن شروع به ریشه زایی در خاک می کنند .
در هنگامی که درخت بالغ می شود ریشه آنها حتی تا عمق ۴ متری خاک نیز نفوذ می کند .این عمل باعث جذب رطوبت خاک می شود . پوست تنه این درخت در زمان جوانی ، مفرغی رنگ می باشد .
به طور کلی بر روی ساقه درخت چنار سه جوانه دیده می شود .
۱ – جوانه هایی که در انتهای ساقه و شاخه های اصلی قرار دارند .
- این جوانه ها باعث رشد طولی ساقه ها می شوند .
۲ – جوانه هایی که درشت بوده و متشکل از فلسهای قهوه ای رنگ می باشند .
- این جوانه ها فرعی بوده و شاخ و برگ های فرعی را تشکیل می دهند .
۳ – جوانه های مخروطی شکل که متشکل از فلسهای قهوه ای رنگ می باشند .
- این جوانه ها مخفی بوده و دیده نمی شوند که در هنگام تابش نور مستقیم خورشید این جوانه ها از تنه ها روییده می شود و تنه را گره دار می کند .
شرایط رشد و نگهداری از درخت چنار
با دانه برفی همراه باشید تا راز رشد و پرورش این درخت کهن را برای شما شرح دهیم .
نور مورد نیاز :
درختان چنار را در مکان هایی بکارید که به صورت کامل بتوانند نور خورشید را جذب کنند .
البته نهال های نابالغ و کوچک به آفتاب کمتری نسبت به درختان بالغ نیاز دارند .
ممکن است ، حاشیه برگ ها در تابستان به علت تابش نور مستقیم خورشید سوخته شود اما اگر نور کافی به درخت چنار نرسد تاج آن کوتاه خواهد شد .
آبیاری مورد نیاز :
این درخت جز درختان مقاوم به خشکسالی محسوب می شود .
اما با این حال به آبیاری متوسط تا کمی برای رشد خود ، نیاز دارند .
نهال های جوان ، قطعا به آبیاری بیشتری نسبت به درختان پیرتر نیاز دارند .
به طور کلی ، این درخت را می توان هفته ای یک بار آبیاری نمود .
خاک مورد نیاز :
این درختان در خاک های غلیایی رشد خوبی ندارند .
درختان چنار ، را می تونند در خاک های سنگین ، با زهکشی بالا نیز کاشت کنید . به صورت کلی برای درخت چنار می توان از ترکیباتی مانند ماسه + خاک باغچه + کود دامی استفاده نمود . این درختان در خاک هایی با عمق کم و حتی سنگلاخی نیز می توانند رشد کنند و متراکم شوند و رشد آنها در این نوع از خاک بهتر از خاک های آهکی صورت می گیرد . بنابراین کاشت این درختان در این نوع از خاک توصیه نمی شود .
نداشتن تهویه و زهکشی باعث تجمع آب می شود و موجب از بین رفتن ریشه ها می شود .
دمای مناسب :
این درختان به جز گونه Kerri در سرزمین های معتدل نیز مشاهده می شوند .
این درختان می توانند در دماهایی حتی بین ۳۰- الی ۴۰- درجه سانتی گراد نیز دوام بیاورند.
تقویت درخت چنار
برای اینکه خاک اطراف تنه درخت حالت سفت و فشرده به خود بگیرد و در هنگام آبیاری غرقابی نشود ، هر سال می توانید خاک اطراف درخت را با مقدار مناسبی از توت های حیوانی مخلوط کرده و مجددا پای درخت بریزید .
هرس درخت چنار :
این درخت در حاشیه شهرها کاشته می شود ، بنابراین :
باید قبل از کاشت ، موقعیت آن محل را بسنجیم .
اگر درختان را برای ایجاد فضای سبز ، مانند پارک ها در نظر می گیرید ، نیازی به هرس کردن هر ساله آنها نیست . اجازه دهید درخت به حداکثر رشد طبیعی خود برسد . فقط برای کاشت آنها باید این نکته را مد نظر داشته باشید که فاصله بین آنها رعایت شود . اما اگر این درختان را در حاشیه خیابان ها می کارید ، هرس سالیانه برای این درختان باید صورت بگیرد . به این منظور که شاخه های زائد ، پاجوش ها و شاخه های خشکیده ، بیمار یا آفت زده را جدا کنید . همچنین اگر شاخه ها به حدی رسیدند که برای عبور و مرور وسایل نقلیه مزاحمت ایجاد کردند باید هرس شوند .
درخت چنار را می توانید در زمستان و در هنگام خواب درخت هرس کنید .
البته این زمان بستگی به دمای محیط دارد .
پا جوش ها را می توان در زمان بیداری و رشد درخت نیز هرس کرد .
تکثیر درخت چنار
درختان چنار را می توان به سه صورت تکثیر کرد :
۱ – تکثیر از طریق کاشت بذر
بعد از فصل میوه دهی درخت ، می توان میوه ها را جمع آوری کرده و از آنها بذر تهیه نمود . قوه نامیه بذر درختان چنار کم است و به محض بذر گیری از درختان ، آنها را باید در خاک های مناسب مانند ترکیبات ماسه + خاک برگ + پرلیت بکارید . به علت ضعیف بودن بذرها ، از خاک های سبک استفاده کنید .
فصل کاشت بذرها در فصل بهار می باشد .
بهتر است خاک ، رطوب داشته باشد .
۲ – تکثیر از طریق قلمه گیری
برای این عمل ، هم می توانید از شاخه های جوان ، و هم از پاجوش ها استفاده کنید .
این روش از قلمه گیری متداولترین راه تکثیر درختان چنار می باشد .
قلمه هایی به طول ۳۰ الی ۴۰ سانتی متر ، زیر بند از درخت جدا کرده ، باید برش به صورت مورب باشد . طول پاجوش ها می تواند بزرگتر از این قلمه ها باشد . قبل از کاشت ، برای جذب رطوبت کافی ، آنها را به مدت چند ساعت درون آب قرار دهید . اگر شرایط مساعد نبود ، قلمه ها را می توانید به صورت عمودی و افقی روی ماسه قرار داده و روی آنها ماسه بریزید تا زمانی که ریشه بزنند .
برای کاشت آنها ، فاصله ای به میزان ۱٫۵ الی ۲ متر را رعایت کنید .
مکان هایی که برای آنها در نظر می گیرید باید کاملا آفتاب گیر و مناسب باشد .
گودالی به اندازه مناسب حفر کنید ۷۰*۷۰*۷۰ تا ریشه نهال به راحتی درون آن جای بگیرید . این قلمه ها را هر هفته ۲ بار می توانید آبیاری کنید . بهترین فصل کاشت نهال ها نیز اواخر پاییز و فصل زمستان می باشد .
۳ – تکثیر از طریق خوابانیدن
این روش چندان مرسوم نیست که در بهار و تابستان انجام می شود .
بیشتر بر روی شاخه های جوان صورت می گیرد .
نحوه تکثیر از طریق خوابانیدن در مطلب مربوط به تکثیر درخت سیب کامل شرح داده شده است .
انواع درخت چنار
۱ – چنار خاوری Platanus orientalis :
بیشترین گونه ای که در کشور ایران کاشته می شود چنار خاوری یا همان چنار شرقی می باشد . برگ های این نوع چنار بسیار شبیه به درخت مو ( درخت انگور ) می باشد .
این درخت جز درختان پهن برگ محسوب می شود .
این چنار در شرایط ایده آل می تواند صدها سال عمر کند .
چنار خاوری بیشتر در فضای شهری ، پارک ها و حاشیه شهرها کاشته می شود .
ارتفاع این درختان می تواند تا ۲۵ متر نیز برسد و جز کوچکترین نوع چنارها می باشد .
۲ – چنار غربی Platanus kerrii :
این درخت با مابقی گونه های درخت چنار متفاوت است ، طوری که همیشه سبز می باشد . برگ های آن به شکل چنار هایی که ما می شناسیم نیست و حالتی کشیده و ساده دارند .
۳ – چنار آریزونا Platanus wrightii و چنار خوشه ای Platanus racemosa :
هر دوی این نوع از درختان ، به ایالات متحده آمریکا تعلق دارند .
این دو گونه از درخت چنار ، بیشتر در دشت های سیلابی ، چشمه ها و زیستگاه ها مشاهده می شود .
۴ – چنار آمریکایی Platanus occidentalis :
این درخت بیشتر در تگزاس ، فلوریدا و کانادا کاشته می شود .
این درختان در هر شرایطی می توانند سازگار شده و رشد کنند طوری که مرتب میوه دهی می کنند . ارتفاع این درخت تا ۴۰ متر نیز می رسد .
۵ – گونه های دیگر
از گونه های کمتر مشاهده شده درخت چنار نیز می توان به موارد زیر اشاره کرد :
- Platanus gentryi
- Platanus hybrida
- Platanus mexicana
- Platanus rzedowskii
آفات و بیماری های درخت چنار
از جمله شایع ترین آفات درخت چنار ، می توان به موارد زیر اشاره کرد :
۱- کرم ریشه :
این کرم ها ، به ریشه درخت حمله کرده و لارو آنها از ریشه ، پوست و … درخت تغذیه می کند . این کرم باعث توقف رشد درخت می شود . بعد از مدتی ، درخت زرد شده و از بین خواهد رفت .
۲ – پروانه مینور :
این پروانه با تغذیه برگ ها باعث ایجاد لکه های سفید بر روی آنها می شود .
فصل تخم گذاری این پروانه ها در بهار می باشد .
۳ – زنجرک چنار :
این حشرات ، با مکیدن شیره گیاهی از طریق خرطوم های خود باعث از بین رفتن کلروفیل برگ ها می شود . در اثر فعالیت این حشرات ، لکه هایی زرد مانند بر روی برگ ها به جای می ماند . این حشره باعث توقف رشد درخت می شود .
زرد شدن برگ درخت چنار :
این اتفاق در اثر کمبود آهن و کلروز در درختان و گیاهان رخ می دهد .
عواملی که موجب کاهش جذب آهن برای درخت از طریق ریشه می شوند عبارتند از :
- قلیایی بودن خاک
- کمبود مواد غذایی
- تهویه نامناسب خاک و نداشتن زهکش مناسب
- بالا بودن سطح یون بی کربنات در آب
سود و خواص درخت چنار
این درختان علاوه بر زیبایی در مصارف دارویی و صنعت چوب کاربرد های فراوانی دارند .
کاربرد درخت چنار در صنعت چوب :
چوب درخت چنار ، از مرغوبیت بالایی برخوردار است و حتی بدون آغشته شدن به مواد شیمیایی می توانند در شرایط نامساعد سالم بمانند . در بسیاری از مکان های تاریخی مانند شهر اصفهان ، مشاهده می کنید که اکثر درب و پنجره های بناهایی مانند عالی قاپور ، چهل ستون و … از چوب درخت چنار ساخته شده است .
کاربرد درخت چنار در مصارف دارویی :
- میوه و پوست این درخت طبیعت سرد و خشک دارد .
- از پوست این درختان برای از بین بردن لک پوستی استفاده می شود .
- از ریشه آن ، برای مار گزیدگی استفاده می شود .
- از برگ و میوه آن برای درمان گرفتگی صدا استفاده می شود .
- برای از بین بردن ، اسهال خونی نیز از جوشانده پوست درخت در سرکه بهره می گیرند .
- عرق چنار می تواند به افراد لاغر کمک کند .
- عرق درخت چنار ، سلامت قلب را تضمین می کند .
- عرق درخت چنار ، تب بر بوده و به درمان آسم نیز کمک می کند .
- برای رفع دندان درد ، می توان برگ چنار را در سرکه جوشاند و آن را مزه مزه کرد .
- عرق برگ چنار می تواند تقویت کننده معده باشد .
- برای رفع پوسته ریزی بدن ، پوست سوخته درخت چنار را با مقداری بادام زمینی مخلوط کرده و بر روی قسمت مورد نظر بمالید .
- برگ چنار به درمان زانو درد و مفاصل نیز کمک می کند .
- برای درمان سوختگی ، برگ های چنار را کوبیده و بر روی قسمت سوختگی قرار دهید .
- برای درمان لکه های پوست می توانید جوشانده برگ درخت چنار را بر روی پوست قرار دهید .
- دمنوش برگ این درخت می تواند به درمان واریس کمک کند .
مضرات درخت چنار
با وجود اینکه این درخت مانند درخت زبان گنجشک ، بادام ، زرد آلو ، اکالیپتوس و … خواص بسیار زیادی دارد ، و حتی به اضافه این خواص در صنعت زیبایی ، دارویی و در صنایع چوب هم کاربرد دارد ، اما مضراتی نیز دارد که در زیر به آنها اشاره می کنیم .
- خوردن برگ زیاد درخت چنار باعث ضعف در دید می شود .
- گرد روی برگ ها می تواند برای ریه انسان مشکل ساز باشد .
- عرق چنار را نباید با ترشی جات مصرف کنید .
- گرد برگ درخت چنار ، برای چشم مضر است .
- اگر چاق هستید از مصرف دمنوش های برگ چنار خودداری نمایید .
بیشتر بدانیم
- گل این درختان یک پایه و تک جنسی است .
- گلدهی درختان چنار از فروردین ماه شروع شده و حتی تا خرداد ماه نیز ادامه خواهد داشت .
- لقاح در این درختان به دو صورت انجام می شود . خود گشن Autogame و هم دگر گشن Heterogame .
- میوه های آن به صورت کروی بوده و بعد از رسیدن به شکل فندوق ، خشک و یا مرکب دیده می شوند .
- درون میوه های درخت چنار دانه های دو لپه ای جای دارند که به محض افتادن روی زمین ، در حالی که شرایط رشد برای آنها مساعد باشد می توانند در کمتر از ده روز به درختان کوچکی تبدیل شوند . همانطور که گفته شد تنها در شرایط ایده آل این عمل امکان پذیر است و در غیر این صورت قوه نامیه آنها کم بوده و اگر مدت زیادی روی زمین بمانند قطعا از بین خواهند رفت .
- درختان چنار دارای برگ های پنجه ای شکل است که با دمبرگ هایی به طول ۱۰ الی ۱۲ سانتی متر به شاخه ها متصل هستند . برگ ها معمولا کرک دار می باشند .
- درختان چنار جز درختان سریع الرشد محسوب می شوند و از کاشت آنها در زیر سیم های برق فشار قوی خودداری گردد ، چرا که ممکن است در زمان بارندگی و وزش باد باعث آتش سوزی گردد .
- این درخت ، با تولید گرده های فراوان می تواند در برخی از افراد ایجاد حساسیت کند .
- میوه های این درخت کرک دار بوده و دارای گرده می باشد و آنها نیز می توانند حساسیت زا باشند .
- نام های دیگر درخت چنار ، جوهر ، صنا ، عثیام ، دلب ، دلبا ، چنال وراس می باشد .