برترین روش های آبیاری
آبیاری در علم گیاه شناسی معانی مختلفی دارد ، اما معنای واقعی و درست این کلمه به مفهوم ریختن آب روی زمین ، به منظور نفوذ در خاک و به هدف استفاده انواع گیاهان است . طبق آمار به دست آمده تنها ۱۵ درصد از زمین های کشاورزی در سطح جهان ، تحت آبیاری هستند و ۸۵ درصد مابقی اراضی ، بدون آبیاری می باشد . امروز در دانه برفی می خواهیم به مبحث آبیاری و همچنین انواع روش های آبیاری بپردازیم . ما را در این مطلب همراهی کنید .
تعریف آبیاری سنتی
این روش متداولترین و رایجترین روش آبیاری می باشد .
این روش معمولا ، در کشاورزی سنتی دیده می شود و از اهمیت بسیار بالایی برخوردار می باشد .
آبیاری سنتی ، به چند روش مختلف تقسیم می شوند که عبارتند از :
- آبیاری کرتی یا غرقابی
- آبیاری ردیفی یا پشته
- آبیاری نواری
انواع روش های آبیاری :
آبیاری کرتی ( غرقابی )
در این روش ، کرت های منظم و به شکل مستطیل و مربع آماده می کنند .
آب را از رود های مجاور آن ، به این کرت ها هدایت می کنند .
این آبیاری معمولا بدون فاضلاب اتفاق می افتد .
در روش های آبیاری با فاضلاب ، کرت های بلند و کم عرضی را آماده کرده و آب را به کرت هدایت می کنند . بعد از پر شدن کرت ها ، آب ، وارد فاضلاب می شود . معمولا از این فاضلاب برای آبیاری کرت های زیرین استفاده می شود . در آبیاری غرقابی ممکن است به علت تماس زیاد گیاه با آب و با توجه به رطوبت بالا ، گیاهان دچار آفت و بیماری شوند .
آبیاری ردیفی ( پشته )
این روش ، روش خوبی برای آبیاری زمین های کشاورزی می باشد .
آب به تمام نقاط زمین جریان پیدا نمی کند .
برای تهیه جوی و پشته ها از شیار ساز نیز استفاده می شود .
به این شکل که شیارهایی عمیق در خاک ایجاد کرده و از طریق این شیارها آب را به زمین هدایت می کنند . در این روش ، خاک ها را در اطراف شیارها می ریزند که به این عمل پشته نیز گفته می شود . معمولا این چاله ها را ، در عمقی بین ۶۰ الی ۹۰ سانتی متری حفر می کنند و در هر دو طرف پشته ها اقدام به کاشت گیاهان جدید می کنند . این عمل باعث رطوبت خاک و رشد بهتر گیاهان می شود . طول این شیارها به شیب زمین ، شکل و اندازه و بافت خاک بستگی دارد . به طور مثال :
در زمین های شیب دار ، سطح این شیارها باید کاهش یابد .
آبیاری نواری
این آبیاری همان آبیاری کرتی است ، اما کمی پیشرفته تر می باشد .
تنها تفاوت این دو آبیاری در آن است که ، از تیپ های مخصوص در این نوع از آبیاری استفاده می شود و آن را نسبتا به آبیاری کرتی بهتر و مقرون به صرفه تر می کند . در ایران به علت خشکسالی های پی دی پی و نبود آب کافی در زمین ، معمولا برای آبیاری زمین ها ، کشاورزان و باغ داران را مجاب به استفاده از این تیپ های نواری از جنس پلاستیک می کنند .
این آبیاری ، به آبیاری تیپ نیز معروف است .
آبیاری با نوار ها باعث می شود که حتی نیاز به کود دهی گیاه کاهش یابد .
از رشد علف های هرز نیز جلوگیری خواهد شد .
البته این تیپ ها برای مناطقی که آب شور دارند توصیه نمی شود .
معایب آبیاری سنتی
آبیاری سنتی می تواند مشکلات زیادی را برای کشاورزان به وجود آورد .
چرا که آبیاری سنتی نیازمند وقت و تلاشی به مراتب بیشتر به همراه یک مدیریت جامع و کامل است . در صورت عدم مدیریت ، این نوع آبیاری می تواند زیان های متعددی را به همراه داشته باشد .
در آبیاری های سنتی در بسیاری از موارد دیده شده است که آبی که برای یک منطقه در نظر گرفته شده ، با میزان مورد نیاز گیاه مطابقت ندارد به این شکل که در برخی از زمین ها کمتر از حد نیاز گیاه به آن آب رسانی می شود و این امر باعث از بین رفتن گیاه و در نتیجه محصول خواهد شد . در برخی از موارد نیز آب بیش از حد به گیاه رسیده و در این حالت آب مورد نیاز برای رشد گیاه از دسترس خارج شده و ۸۰ درصد آن جذب خاک می شود ، بنابراین ، داشتن اطلاعات کامل در مورد نیاز آبی گیاهی که کاشته می شود ، امری بسیار مهم و ضروری است .
از معایب دیگر روش های آبیاری سنتی می توان به نکات زیر اشاره کرد :
- فرسایش خاک
- شور و قلیایی شدن خاک
- باتلاقی شدن و تخریب زمین های کشاورزی
- هزینه بالا و سود کم
انواع روش های آبیاری مکانیزه
در این روش آبیاری ، مصرف آب تا حدود چشمگیری کاهش پیدا می کند .
این روش جز روش های به روز در صنعت کشاورزی محسوب می شود .
آبیاری های مکانیزه ، روش های متفاوتی را شامل می شود .
تعریف آبیاری مکانیزه :
آبیاری مکانیزه به منظور رساندن آب روی زمین و به هدف رشد و تغذیه گیاهان است .
امروزه بعد از به وجود آمدن روش های نوین آبیاری می توان گفت که آبیاری های سنتی تا حدود زیادی منسوخ شده اند . آبیاری مکانیزه یا به اصطلاح نوین ، تحت عنوان آبیاری تحت فشار کاربرد بیشتری دارند و به ۲ صورت زیر تقسیم می شوند :
- آبیاری بارانی Drip irrigation
- آبیاری قطره ای watering systems
آبیاری تحت فشار ( بارانی )
در این روش ، آبها همانند باران روی گیاهان پاشیده می شود ، این نوع از آبیاری از هدر رفتن آب جلوگیری کرده و معمولا برای اراضی که شیب زیادی دارند مورد استفاده قرار می گیرند . البته نصب لوله ها و لوازم اولیه این آبیاری ممکن است برای کشاورزان تا حدود زیادی هزینه بر باشد . مکانیزه نکردن تاسیسات کشاورزی نیز به همین منظور است ، یکی از مشکلاتی که این سیستم می تواند ایجاد کند ، بیماری های قارچی در اثر پیدایش رطوبت بالا می باشد . میزان جلوگیری از هدر رفتن آب در آبیاری بارانی ۷۰% می باشد و حدود ۳۰% در این روش آب هدر می رود .
به طور میانگین در آبیاری های سطحی :
۵۰ درصد بازدهی بیشتری نسبت به آبیاری سنتی خواهید داشت .
آبیاری تحت فشار ( قطره ای )
در این روش ، از هدر رفتن آب تا حدود زیادی جلوگیری می شود .
تعریف آبیاری قطره ای :
به طور کلی روشی است که آب با فشار کم از روزنه یا قطره چکان از شبکه اصلی خارج شده و قطره قطره و با فشار کم باعث آبیاری گیاه می شود . آبیاری قطره ای همان آبیاری موضعی می باشد . خروج از قطره چکان به صورت حباب ، قطره و جریان کوچک اتفاق می افتد . قطره چکان ها همگی این قابلیت را دارند که فشار زیاد آب را به حداقل رسانده و تا ۲۰۰ پاسکال کاهش دهند . تحقیقات نشان می دهد که در آبیاری قطره ای می توانید ۹۵% از هدر رفتن آب جلوگیری نمایید . تنها ۵% از آب در مدت آبیاری هدر خواهد رفت که این میزان بسیار قابل قبول می باشد .
در این روش آب به وسیله پمپ وارد لوله ها می شود و به صورت قطره قطره با فشار کم در قسمت های باز شده لوله ها خارج می شوند و گیاهان از این طریق می توانند آبیاری شوند .
مزایای استفاده از آبیاری قطره ای عبارتند از :
- آب کمتر
- عدم بیماری های قارچی و انتقال آنها به گیاهان دیگر
- جلوگیری از فرسایش خاک
- مناسب برای اراضی شیب دار
انواع آبیاری موضعی یا قطره ای :
- زیر سطحی
- تراوا
- سفالی
- مه پاش
- میکروجت
- بابلر
- یک ردیفه
- دو ردیفه
- تیپ یا نواری
معایب آبیاری قطره ای یا موضعی :
- هزینه بالا
- یکنواختی
- گرفتگی به علت رسوب آب در قطره چکان ها
- تجمع نمک در سطح خاک
انواع قطره چکان ها :
- صفحه ای
- چند دهانه
- دکمه ای
- مجرای طولانی
انواع روش های آبیاری نوین فضای سبز
روش های مختلفی برای آبیاری فضای سبز در کل دنیا ، مد نظر قرار گرفته شده است . اما به صورت کلی ، سیستم آبیاری مناطق سبز به نوع خاک و گیاه و منابع آب و برق آن منطقه بستگی دارد . در این مطلب چند نمونه از آبیاری های نوین مورد نیاز گیاهان را مورد بررسی قرار خواهیم داد .
۱ – آبیاری باغچه
اگر می خواهید آبیاری های باغچه های خود را به روز نمایید .
در قدم اول باید ، گیاهان خود را بشناسید ، به طور مثال ، اگر گیاهان شما جز گیاهان پوششی مانند گل رز ، نسترن زرد و … باشند ، باید از انواع میکروجت ها کمک بگیرید . این دستگاه آب را روی گیاه می پاشد ، اما میزان آبیاری نسبت به دستگاه هایی مانند هانتر کمتر است ( آبپاش های هانتر ، همان آبپاش های مخفی شونده هستند ) . میکروجت ها می توانند تا شعاع ۳ متری ، وسیله ای برای آبپاشی باغچه های شما باشند .
میکروجت ها برای آبیاری فضای سبز گسترده نیز استفاده می شود .
مزیت این آبپاش ها به گونه ای است که آب را به صورت یکنواخت پخش می کنند .
۲ – آبیاری اتوماتیک در گلدان ها
برای آبیاری در گلدان ها از دریپر گلدانی و یا بابلر های کوچک استفاده می کنند . بابلر ها برای آبیاری انواع گلدان و فلاور باکس ها و حتی باغچه ها کاربرد دارند . بابلر ها می توانند آب را به صورت قطره ای و قارچی بخش نمایند . بابلر ها به گونه ای هستند که در باغچه و انواع گلدان می توانند ثابت بمانند . ورودی نازل های این دستگاه حدود ۶ میلی متر است ، یک سر لوله ها به نازل ها و سر دیگری آنها به لوله های اصلی متصل می شود .
یکی دیگر از روش های آبیاری گلدان ها روش درپیر است .
درپیر در واقع همان قطره چکان مورد نیاز در روش های آبیاری است ، برای اینکه درپیر بهترین عملکرد را داشته باشد نیازمند فشار بالای آب ورودی می باشد .
۳ – آبیاری گیاهان دیواری
برای آبیاری گیاهانی که در روی دیوار قرار دارند و یا به اصطلاح دیوار سبز ، از قطره چکان ها می توان استفاده کرد .
قطره چکان ها به ۲ صورت عمل می کنند .
آبیاری با فشار زیاد
آبیاری تنظیم شونده یا ثابت
اگر برای این نوع از آبیاری ، به دنبال قطره چکان ها هستید دانه برفی ، قطره چکان یورو دریپ را به شما پیشنهاد می کند .
۴ – انواع روش های آبیاری چمن و فضای سبز
برای آبیاری فضای سبز و چمن ها با مساحت های بالا ، از آبپاش های مخفی شونده می توانید بهره ببرید . هانتر ها انواع مختلفی دارند که از جمله آن می توان به هانتر PS ، PGJ ، PGP اشاره کرد . این آبپاش ها قادر به آبیاری با برد مختلفی بوده و هر کدام بر اساس پوشش گیاهی منطقه کاربرد دارند .
آبیاری از فلاور باکس ها :
از لوله های درپیر دار ، می توانید استفاده کنید .
این لوله ها در سایز ۱۶ الی ۲۰ میلی متر و از جنس پلی اتیلن می باشند .
تفاوت بین لوله های درپیر با لوله های پلی اتیلن ، در قطره چکان های آنان می باشد . لوله های درپیر ، امکان خارج شدن قطره چکان و درآمدن آنها در اثر رفت و آمد و حرکت انسان و عوامل خارجی را ندارند ، در وقت و اتلاف انرژی نیز قطعا صرفه جویی خواهند کرد . این لوله ها در ۲ نوع فشار ثابت PC و فشار تنظیم شونده NCP وجود دارند .
درباره انواع روش های آبیاری بیشتر بیاموزیم
مهمترین عوامل موثر در انتخاب آبیاری مناسب عبارتند از :
- شرایط آب و هوایی
- آب مورد نیاز گیاهان
- عملیات زراعی
- کیفیت محصولات
- خاک
- اندازه زمین و شکل آن
هر دو آبیاری قطره ای و بارانی را آبیاری تحت فشار نیز می گویند .
